Enerji Analizörü Nedir? Nerelerde Kullanılır?
Enerji analizörü elektrik enerjisinin sürekli olarak ölçülmesi ve izlenmesi için kullanılan analiz cihazıdır. Enerji analizörü sayesinde, enerji verimliliği için ilk adım atılmış olunur. Enerji analizörleri başta fabrikalar, üretim tesisleri, hastaneler, alışveriş merkezleri gibi enerjinin yoğun olduğu tesislerde yaygın olarak kullanılır. Bir şeyi geliştirmenin en önemli yolunun ölçmek olduğunu düşünürsek, enerji analizörleri enerjinin verimli bir şekilde kullanılması için oldukça önemlidir.
Enerji Analizörü Nerelerde Kullanılır?
-Tek faz ve üç faz akım ve gerilim RMS değerleri
-Aktif, reaktif, endüktif, kapasitif enerji değerleri
-Güç faktörü
-Demand değerler
-Harmonik değerleri
-Şebeke frekansı
-Ortama ve maksimum güç değerleri
Enerji analizörlerinde yukarıda bahsettiğimiz bu değerler, haberleşme protokolleri sayesinde enerji izleme ve ölçüm yazılımlarına iletilerek enerji kalitesi problemlerinin anlık olarak belirlenmesini sağlar.
Enerji Analizörü ve Enerji Otomasyonu
Bugün işletmelerin rekabetçiliğini etkileyen unsurların başında enerji maliyetleri gelmektedir. Enerji maliyetlerinin düşürülmesinin önündeki en önemli engel ise, enerji kalitesi problemleridir. Enerji otomasyonu enerjinin sürekli izlenerek hataların anında ortaya çıkarılmasını ve müdahale edilmesini sağlar. Enerji analizörleri enerji otomasyonu için ihtiyaç duyduğumuz verileri güvenilir bir şekilde toplamamızı sağlar. Bu veriler sahadan toplanarak enerji eylem planı hazırlanabilir. Bu noktada reaktif güçten, verimsiz bir motora ya da harmonik problemine çok geniş bir alanda enerji kalitesini etkileyen unsurlar kolayca belirlenebilir.
Enerji analizörleri aynı zamanda iyi bir uyarıcıdır. Transformatör sargılarında aşırı ısınmaya neden olan harmonikler veya
motor yataklarında mikro hareket ve motor titreşimine neden olan geçici olayların hepsi enerji kalitesini de etkileyecektir. Güç kalitesi sorunlarınız belirlenmesi ve zamanında müdahale edilmesi tüm tesis boyunca artan bir verimlilik sağlayacaktır.
Enerji Analizörü Tipleri
Burada kullanılan analizör tiplerini 4 ana sınıfa ayırabiliriz.
a) Ana Dağıtım Noktaları
Bu noktalara örnek olarak Dağıtım Trafo merkezleri, orta gerilim hücreleri, ana dağıtım panolarını sayabiliriz. Özellikle enerji dağıtımının yüksek olduğu bu noktalarda en yüksek ölçüm teknolojileri tercih edilmektedir. Bunun için enerji analizörü ötesi yüksek hafızaya sahip güç kalite kaydedici ürünler daha çok tercih edilmektedir.
Başlıca Ölçüm Parametreleri;
- Gerilim
- Akım (Gerçek nötr akım ölçümü)
- Şebeke frekansı
- CosF
- Güç Faktörü
- Aktif/Reaktif/Görünür güç
- Aktif/Reaktif enerji (İmport/Export)
- Gerilim kesintileri
- Gerilim yükselme ve çökmeleri
- Harmonik Bozunum (Ayrık ve Toplam)
- Transient
- Flicker (Kırpışma)
- Grafiksel ve Tablo kayıt hafızası
Özellikle izleme ekipmanı olarak ölçüm noktasına göre cihazlar kullanılmalıdır.
Bu parametre ölçümleri sürekli olarak izlenmekte ve özellikle EN50160 standardına göre belirtilen sınırlar dâhilinde cihaz tarafından da kayıt edilmektedir.
b) Ara Dağıtım Noktaları;
Büyük ve geniş sistemlerde Ana dağıtım noktalarından sonra yüksek güç dağıtımı yapan düğüm noktaları oluşur. Bu ara dağıtım noktaları tali panoların beslendiği birleşim noktalarıdır.
Buralarda kullanılan cihazlarda kullanılan başlıca ölçüm parametreleri;
- Gerilim
- Akım (Gerçek nötr akım ölçümü)
- Şebeke frekansı
- CosF
- Güç Faktörü
- Aktif/Reaktif/Görünür güç
- Aktif/Reaktif enerji (İmport/Export)
- Gerilim kesintileri
- Gerilim yükselme ve çökmeleri
- Harmonik Bozunum (Ayrık ve Toplam)
c) Tali Ölçüm Noktaları
Genel olarak düşük güç tüketimi yapılan lokal besleme noktalarıdır. Bu tür noktalarda kullanılan cihazlarda kullanılan başlıca ölçüm parametreleri;
- Gerilim
- Akım
- Şebeke frekansı
- CosF
- Güç Faktörü
- Aktif/Reaktif/Görünür güç
- Aktif/Reaktif enerji (İmport/Export)
- Gerilim kesintileri
- Gerilim yükselme ve çökmeleri
- Harmonik Bozunum (Toplam)
d) Cihaz Beslemeleri
Bazen spesifik önem taşıyan cihazların izlenmesi gerekmektedir. Bu cihazların besleme girişlerine takılan analizörlerde aranan başlıca parametreler;
- Gerilim
- Akım
- Şebeke frekansı
- CosF
- Güç Faktörü
- Aktif/Reaktif güç
- Aktif/Reaktif enerji
Analiz Yazılımları
Ana hatlardan tali noktalara doğru tüm bu noktalara takılan enerji analizörleri anlık olarak yanlarına gidilerek okunabilir. Günümüzde bu tip bir ölçüm sistemi kurulduğunda haberleşme altyapısı ile bağlanmakta. Bu haberleşme alt yapısı sayesinde anlık okumalar merkezi bir yazılım ile izlenebilmekte. Bu yazılım ile tüm parametre ölçümlerinin belirlenen zaman aralıklarında kayıtları oluşturulabilmektedir. Alınan kayıtlar tablo ve grafiksel olarak izlenebilmekte, hatta özel algoritmalar oluşturularak farklı analizler yapılabilmektedir. Yazılım içerisinde bu analizlere göre alarmlar oluşturmak mümkündür.
Başlıca Analiz Gerektiren Durumlar
Kurulan bu sistem ile izlenebilecek başlıca konular şunlardır;
- Gerilim yükselme ve çökmeleri
- Ani akım değşimleri
- Aktif/Reaktif Güç değişimleri
- Aktif/Reaktif Enerji harcama veya üretim değerleri
- Reaktif enerjiye göre kompanzasyon ihtiyacı
- Harmonik seviyelerine göre filtre ihtiyacı
- Kayıp/Kaçak analizi
- Flicker (Kırpışma) etkileri
- Trafo kayıpları
- Demand Değerlerine göre enerji verimliliği
Bu ve benzeri analizler sonucu oluşan ve oluşabilecek arızalara çözümler üretmek daha kolay olmaktadır. Gerilim ve akım seviyelerinin aşırı yükselme ve düşmelerini izleyerek genel donanım arızalarını yaşamadan önce önlem almak, yetersiz kompanzasyon durumunu izleyerek reaktif enerji cezalarına maruz kalmamak, harmonik ve flicker (Kırpışma) seviyelerinin EN50160 sınırlarının altında kalmasını sağlayıp elektronik sistem arızalarını önlemek ve daha birçok tasarruf sağlayan çözüm mümkün olacaktır.
Enerji harcamasının yüksek olduğu üretim yapan fabrika ve atölye gibi yerlerde, pahalı donanım arızalarını önlemek ve enerji tasarrufu sağlamanın en iyi yolu önlem almaktır. Önlem almak içinde ölçme ve devamlı izleme esastır.
eren Yorum
Ezgi
says:Enerji verimliliğine dikkat eden biri olarak enerji analizörleri gerçekten devrim niteliğinde bir buluş