Güçlü bir yalıtkan ve ark söndürücü olan SF6 gazı, diğer uygulamaların yanı sıra elektrik iletim ve dağıtım dünyasında yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu gazın özellikleri, riskleri ve uygulamaları hakkında sık sorulan soruları yeni yazımızda bir araya getirdik.

Sülfür heksaflorür (SF6) son derece iyi elektriksel ve termal yalıtım özelliklerine sahiptir. Bu nedenle orta gerilim sistemlerinde ve elektrik enerjisi iletim ve dağıtımında yaygın olarak kullanılmaktadır.

SF6 Gazı Nedir?

Sülfür heksaflorür, oktahedral (sekiz yüz ve altı köşe) bir moleküldür. Bir kükürt atomunu çevreleyen altı flor atomundan oluşur. Kimyasal doğada oluşabilir, ancak çoğu SF6 gazı üretilir. SF6’yı 1900’de ilk sentezleyenler Paris’teki araştırmacılardı. Bu gazın ABD’de büyük ölçekli üretimi 1950’lerde başladı.

İlginizi Çekebilir: SF6 Gazlı Kesiciler

SF6 gazının özellikleri nelerdir?

SF6 renksiz, kokusuz, yanıcı ve toksik değildir. Neredeyse inerttir, yani stabildir ve normal koşullar altında diğer kimyasallarla reaksiyona girmez.

SF6 gazı neden tercih edilir?

Birincisi, dielektrik, elektriği iletkenlik olmadan iletme yeteneğidir ve dielektrik gücü, bir şeyin bozulmadan yüksek  gerilime ne kadar iyi dayanabileceğini ifade eder. Elektronegatiflik, serbest elektronları yakalama yeteneğidir ve flor, yeryüzünde bilinen en elektronegatif elementtir. SF6, kükürtten ayrılabilen, bir ark sırasında elektronları yakalayabilen ve ardından orijinal durumuna geri dönebilen altı flor molekülüne sahiptir.

Orta gerilim sistemlerinde ark söndürmenin önemi nedir?

250.000 volttan fazla elektrikle çalışan bir elektrik devresini değiştirirken veya açarken kontaklar açılmaya başladığında aralarında bir ark oluşur. Bu ark 2.000°C’den  fazla olabilir, bu da erimeye ve metal temas noktalarının birbirine yapışmasına yetecek kadar sıcaktır. SF6 gazı serbest elektronları yakaladığında arkın etkilerini azaltır.

Birisi SF6 gazını solursa ne olur?

SF6 gazının kendisi toksik değildir ve insanlara veya hayvanlara zarar vermez. Bununla birlikte, SF6 havadan çok daha ağırdır ve bu nedenle akciğerlerdeki oksijenin yerini alabilir ve aşırı miktarda solunması halinde boğulmaya neden olabilir.

SF6 gazı çevreye zararlı mı?

SF6 gazı ozon tabakasını inceltmez veya hava kirliliğine neden olmaz. Bununla birlikte, ısıyı tutmada karbondioksitten (CO2) neredeyse 24.000 kat daha etkilidir ve SF6’yı çok güçlü bir sera gazı yapar. Bu nedenle, elektrik sistemlerinde SF6 seviyesini her zaman sızıntılara karşı izlemek çok önemlidir.

İlginizi Çekebilir:SF6 Gazının Kuru Hava İle Değiştirilmesi Maliyetleri Düşürüyor

SF6 gazı ekipmana zarar verebilir mi?

Bir soy gaz olarak saf SF6 metallere zarar vermez. Bununla birlikte, gaz su ile kirlenmişse, ark söndürme döngüleri sırasında üretilen yan ürünlerin bir kısmı aşındırıcıdır.

SF6 gazının elektrik gücündeki en yaygın uygulamaları nelerdir?

SF6, elektrik sistemlerinde rutin olarak elektrik ve ısı yalıtkanı olarak kullanılır.

• Devre kesiciler
• Şalt cihazları
• Güç, gerilim ve akım transformatörleri
• Gaz yalıtımlı hatlar
• Kapasitörler

SF6 gazı başka hangi endüstrilerde kullanılır?

Elektrik uygulamalarının yanı sıra, SF6 yaygın olarak radyolojik cihazlarda, parçacık hızlandırıcılarda, yarı iletken üretim ekipmanlarında ve magnezyum ve alüminyum dökümde bulunur. Ayrıca pencerelerde sesi azaltmak için yalıtım olarak ve madencilikte izleyici gaz olarak kullanılır.

SF6 ve yan ürünleri ile ilgili herhangi bir düzenleme veya standart var mı?

IEC (Uluslararası Elektroteknik Komisyonu), aşağıdakileri içeren çeşitli SF6 standartlarına sahiptir.

• Elektrikli ekipmanlarda kullanım için SF6 kalitesini ve algılama tekniklerini tanımlayan ve gaz ve çevresel etkileri hakkında genel bilgiler veren IEC 603776.
• SF6 ve karışımlarının nasıl kullanılacağına ilişkin IEC 62271.
• IEC 60480, SF6 yan ürünlerinin insan sağlığı üzerindeki etkileri, kullanımı ve imhası hakkında.
• SF6 sızıntılarının nasıl belirleneceği hakkında IEC 60068.

SF6 gazı Kyoto protokolünde nasıl ele alındı?

Protokolü, 2005 yılında yürürlüğe giren uluslararası bir anlaşmadır. Taraflarına, sera gazı emisyonlarında ülke bazında azaltmalarını zorunlu kılarak taahhütte bulunur. SF6 gazının kimyasal kararlılığı nedeniyle atmosferde binlerce yıl kalma potansiyeline sahiptir. Kyoto Protokolü kapsamında, SF6 gazı, atmosfere salınabilecek miktarla ilgili bir sınırlama ile bir sera gazı olarak tanımlanmıştır.