Sistem olarak kurulan yapılar değişkenlik arz eder. Zaman içinde ortam şartları ve sistem gereksinimlerine göre kullanılan donanımlar değişir. Bu gibi durumlarda komple donanım değişimi yerine istenen özelliğin eklenmesi veya değiştirilebilir olması kullanım kolaylığı sağlar. Aynı zamanda yeni cihaz maliyetleri ve komple de montaj-montaj masraflarından kurtulunmuş olunur. Elektrik ölçüm sistemleri devamlılık isteyen (sistemler uzun zamanlı kesintilere izi vermeyen), kullanılan ürün bazında pahalı sistemlerdir. Örnek olarak, bir fabrikanın elektrik sayacının herhangi bir nedenden değişimi imalat proseslerinin durmasına neden olabilmektedir. Buda üretimin durması ve dolayısıyla para kaybı demektir.

Modülerlik burada çok büyük önem arz etmekte ve birçok problemi çözmektedir. Aşağıda belirttiğim gibi durumlarda bunlardan bahsetmeye çalışacağım.

Sayaç Arızaları

Haberleşme Donanımı

Sayaç kablolu veya kablosuz olarak bir merkezi izleme sistemine dâhil olabilir. Bu gibi izleme sistemlerinde devamlılık çok büyük önem arz eder. Özellikle faturalama ve raporlama işlemleri haberleşme hatları üzerinden yapılmaktadır. Cihaz haberleşme girişinin arızalanması bu ve benzeri işlemlerin uzaktan yapılamamasına ve cihazın yanına gidilerek yapıldığında da (optik port üzerinden) vakit kaybına neden olur. Hatta bazen tüm istenen veriler cihazın yanına gidilse dahi alınamayabilir. Sayacın sağlam olduğu fakat haberleşme donanımının arızalandığı bu gibi durumlarda komple sayacı değiştirmek zaman, para (Yeni sayaç maliyeti, üretimin durması) ve veri (raporlama, vs…) kaybına neden olmaktadır.

Bunun yerine modüler yapıdaki sayaçlarda sadece haberleşme modülünün değişimi bu tür kayıpları önler. Kablolu veya kablosuz haberleşme yöntemleri için özelleştirilmiş modüller hızlı bir çözümdür.

I/O donanımı

Sayacın kullanıldığı şebekede SCADA benzeri izleme ve kontrol sistemleri olabiliyor. Sayaçlardan analog ve dijital olarak giriş çıkışlar kullanılabiliyor. Sayaçlar belirlenen işletme senaryolarında önemli roller üstlenebiliyor. Bu gibi ortamlarda sayaç giriş/çıkışlarının arıza durumları tüm bu işleyişi durduracaktır. Bu gibi durumlarda da tıpkı haberleşmede olduğu gibi sayacın asli görevi olan ölçme işlemini devam ettirip yedekteki modülü değiştirmek zaman ve para kaybını engelleyecek bir çözümdür.

Pil Problemleri

Sayaç kutuları mühürlü yapıları nedeni ile açılamazlar. Bu yüzden cihaz dâhilinde bulunan piller kullanıcı tarafından değiştirilemez. Pilin bitmesi durumunda sayacın teknik servise gönderimi kullanıcıya ek sayaç ve zaman kaybına neden olur. Eğer sayaç modüler yapıda takılabilen bir pile sahipse kullanıcı tarafından kolayca müdahale edilebilir ve bu tür kayıplar önlenebilir.

Enerji Kesici Modülleri

Hat kontrolleri için özellikle direkt bağlantılı sayaçlarda kesiciler kullanılır. Bu sayede Otomatik veya manuel olarak hat üzerinde açma-kapama yapılabilmektedir. Sayacın ölçme kısmında bir arıza olmadan kesici kısmında arızalar oluşabilir. Eğer kesici sayaçla bütünleşik yapıda ise komple sayaç değişimi veya teknik servis hizmeti için de montajı gerekir. Bu gibi durumları önlemek içinde modüler yapıdaki kesiciler daha sık kullanılır.

Haberleşme Altyapısının Değişimi

Sistemsel çözümler ihtiyaca ve olanaklara göre düzenlenir. Özellikle seçilen haberleşme sistemleri kablolu veya kablosuz olarak kurulabilir. Devam eden zamanda ihtiyaç tam tersine (kabloludan kablosuza veya kablosuzdan kabloluya)değişebilir. Bu gibi durumlarda komple sayaç değişimi yapılacağına haberleşme modüllerinin değişmesi büyük bir kazançtır. SCADA gibi otomasyon sistemlerinin işletme senaryolarının değişimi, sistem içinde kullanılan ekipmanların da değişimini gerektirebilir. Eğer sayaçların bu sistem içinde rolü varsa I/O modül özelliği büyük kolaylık sağlamaktadır. Modüler sistem sayesinde istenildiği gibi sisteme uyum sağlanabilir.

Modülerlik, her zaman kolay adaptasyon ve fonksiyonellik sağlamakta. İhtiyaca göre çözüm gerçek anlamda modüler yapıda gerçekleşmekte.

Kaynaklar

Cem Güler, Ölçü Grubu Ürün Mühendisi Aktif Mühendislik