Elektrik Sayacı ihtiyacı 1800 lü yılların sonuna doğru başlamıştır. Kurulan aydınlatma şebekelerinin faturalandırması artık zorunlu hale gelmişti. Thomas Edison, George Westinghouse, Thomas Duncan gibi bilim adamlarının katkıları ile ilk elektrik sayaçları gelişimini sağlamıştır. 1872 de ilk enerji sayacı Samuel Gardiner tarafından yapılırken eminiz bu günün yüksek teknolojili sayaçları hayal bile edilememiştir. Samuel Gardiner tarafından yapılan bu ilk sayaç DC ölçüm yapmaktaydı. Sonraları J.B. Fuller tarafından ilk AC elektrik sayacı üretildi ve günümüz üst düzey enerji sayaçlarının temeli atıldı. Bu sayaç, içinden alternatif alan geçirilen iki bobin sayesinde basit bir saat mantığı ile çalışmaktaydı. Elektrik sayacı konulu yazımızı okumak için yazımızı takip edebilirsiniz.

Bu enerji sayaçlarının ölçtüğü yükte genellikle stabil ark lambalarıydı. Günümüz elektrik şebekelerinde kullanılan elektrik ve elektronik cihazlar şebeke stabilitesini bozmakta ve özellikle elektriksel gürültü seviyesini arttırmaktadır. Yeni sayaçlar bu problemlere göre dizayn edilmektedir.

Galile Ferraris ve Nikola Tesla gibi bilim adamlarının yeni buluşları ile teknolojik gelişim seviyesi yükselmekteydi.Thomas Edison ve Nikola Tesla arasındaki DC şebeke – AC şebeke çekişmesi enerji sayaçlarının da yönünü tayin edecekti.

1920 li yıllarda sayaç üzerindeki bağlantı noktalarının korunması ve çok fazlı enerji sayacı geliştirilmesi üzerine çalışmalar arttı. 30 lu yıllarda sayaç kullanımı sigorta ve anahtarlama ekipmanları ile yapılmaktaydı. Devam eden yıllarda şebeke ihtiyaçları ve ek özelliklerle enerji sayaçları gelişimini bu günkü haline getirdi. Salt 2 bobinli ölçüm tekniğinden, Rogowski bobini, hall efekt gibi akım ölçme ve Direnç, diferansiyel gerilim ölçme teknikleri ile günümüz elektronik sayaçları üretilmeye başlandı.

Günümüz sayaç yapısında tarifeli rutin enerji ölçümünün yanı sıra şebeke parametre ölçümleri (V, I, Cosⱷ vs.), güç kalitesi parametre ölçümleri ( Harmonik, kesintiler vs.), ön ödeme gibi özelliklerde mevcuttur. Enerji sayaçları kablolu ve kablosuz haberleşme imkânları ile OSOS sistemlerine de hazır haldedir. Üzerlerindeki sensörlerle beraber dışarıdan müdahalelere karşı kayıt özellikleri bulunmaktadır. Rogowski bobini gibi ölçüm yöntemleri ile manyetik müdahalelere karşı da koruma sağlamaktadırlar. Modüler sayaçlar değişik sistemler için özelleştirilebilmektedir.

Samuel Gardiner ve J.B. Fuller’ın AR&GE çalışmaları günümüz teknolojisi ile çok daha ileriye gidecektir. Hep beraber göreceğiz…

REFERANSLAR

Cem Güler – M&R Ürün Mühendisi – Aktif Mühendislik